Jeden z obserwatorów mojego bloga (hurra – jest przynajmniej jedna osoba spoza grona najbliższych znajomych), poprosił, abym w miarę możliwości opisał, jak skonstruowałem (mocne słowo) urządzenie do kalibracji miernika naprężenia szprych czyli tensometru. No cóż, nie jest to nic odkrywczego, patentu na to nie uzyskam, milionów nie zarobię, więc z przyjemnością napiszę kilka słów o wytworze mojej radosnej twórczości.

Waga hakowa jest solidnie zamocowana.Zasada kalibracji jakiegokolwiek miernika jest banalna. Musimy po prostu zmierzyć znaną wartość i sprawdzić, czy miernik pokazuje dokładnie to, co pokazać powinien. Jeśli mamy więc szprychę, o której wiemy, że „na bank” jest naprężona z siłą 100 kG, to przykładamy doń miernik i sprawdzamy, czy wskazuje to samo. Jeśli nie, to korygujemy położenie śruby kalibracyjnej lub innego mechanizmu, który umożliwia regulację wskazań. Jak można się więc domyślić, jedynym problemem jest naciągnięcie szprychy ze znaną siłą. Teoretycznie jest to proste. Wystarczy połączyć jeden koniec szprychy z wagą i naciągać ją za drugi koniec, dopóki waga nie wskaże wymaganej wartości. Dlaczego używam słowa „teoretycznie”? Dlatego, że konstrukcja urządzenia musi być stabilna i odporna na spore naprężenia. 100 kG to nie przelewki.

Wózek. Widoczne wzmocnienie gwintowanego otworu śruby napinającej. Szprycha jest zamocowana za pomocą standardowego nypla.Podstawą konstrukcji jest więc solidna… podstawa. Można ją pewnie zrobić na mnóstwo sposobów, ale ja postanowiłem wykorzystać jakąś gotową część, która niekoniecznie ma związek z rowerami. Spacerując po Castoramie, zauważyłem podstawkę, której używają fliziarze (tak w Małopolsce nazywamy gości, którzy układają kafelki) do układania płytek. Składała się z pionowej rury o przekroju kwadratowym, mocnej podstawy i regulowanej półki. Wszystko było: primo – wykonane z solidnej blachy stalowej, secundo – tanie jak barszcz i nawet kolorem barszcz przypominające. Wysupłałem więc trzydzieści kilka złotych brutto i miałem już podstawę do dalszych działań, zarówno w przenośni jak i dosłownie.

Z tyłu nawiercone są otwory, w które wchodzi śruba pozycjonująca podstawkę. Dzięki temu można używać szprych różnej długości.Drugim niezbędnym elementem kalibratora jest waga hakowa. Może być dowolna, czyli mechaniczna lub elektroniczna, pod jednym tylko warunkiem. Zakres pomiaru powinien wynosić przynajmniej 100 kg. Ja jestem niepoprawnym gadżeciarzem, więc znalazłem na Allegro wagę elektroniczną o zakresie do 300 kg i dokładności 100 g. Kosztowała 189,- zł, ale spokojnie można użyć modelu o mniejszym zakresie lub wagi mechanicznej, której cena nie powinna przekroczyć 50,- zł. Wagę przykręciłem na górze podstawy śrubą o takiej długości, aby przeszła na wylot, dzięki czemu mocowanie jest stabilne.

Przewidziałem możliwość stosowania szprych standardowych oraz prostych. To aluminiowe mocowanie musi wytrzymać spore naprężenia.Kolejnym wyzwaniem było wykonanie mechanizmu naprężającego szprychę. Wymyśliłem sobie, że jako wózka użyję stalowego okucia kupionego w OBI za jakieś 5,- zł, które połączę z półką podstawy za pomocą długiej śruby M8. Dokręcając śrubę, będę jednocześnie ciągnął wózek i zwiększał naprężenie szprychy, której jeden koniec będzie w wózku, a drugi w wadze hakowej. W półce podstawy nawierciłem otwór pod wspomnianą śrubę, a dla drugiego końca śruby wywierciłem i nagwintowałem otwór w okuciu, które dodatkowo wzmocniłem stalową płytką. Oczywiście wykonałem także stosowny otwór dla szprychy, a w zasadzie dla nypla. Założyłem także, że działające siły będą tak duże, że blokowanie półki za pomocą docisku będzie zbyt słabe i dlatego z tyłu kolumny nawierciłem kilka otworów, w które wchodzi śruba pozycjonująca półkę. Dzięki temu mam możliwość dopasowania początkowej wysokości do długości „badanych” szprych.

Pozostało już tylko jedno. Musiałem znaleźć sposób na umocowanie szprychy w dolnym końcu wagi. Chciałem mieć możliwość użycia zarówno szprych standardowych, jak i prostych. Te ostatnie są mocowane w kostce wykonanej z kawałka aluminiowego profilu. Zależało mi na aluminium, aby nie było żadnego ryzyka uszkodzenia szprychy przez twardą stal. Mocowanie standardowej szprychy wykonałem ze zwykłego płaskownika aluminiowego. Otwory są oczywiście lekko frezowane, aby szprycha dobrze w nich „siedziała”. Oba mocowania połączyłem za pomocą śruby, która jednocześnie przechodzi przez otwór w wadze.

To w zasadzie wszystko. Aby dokonać kalibracji miernika, należy przełożyć szprychę przez jeden z otworów górnego uchwytu i przez otwór w wózku. Następnie należy nakręcić standardowy nypel. Potem wystarczy już tylko włączyć wagę i dokręcać dolną śrubę tak, aby osiągnąć wymaganą wartość naprężenia. Pomijam tutaj aspekty rozprężania, które opisałem w innym artykule. Gdy już mamy odpowiednio naciągniętą szprychę, przykładamy miernik, sprawdzamy, co pokazuje i kalibrujemy go. Ot, cała filozofia.

To banalne urządzenie, ale mimo wszystko cieszę się, że w świecie zdominowanym przez Wi-Fi, Bluetooth, GPS, LTE i milion innych „high” technologii, jest jeszcze miejsce na zrobienie czegoś prostego i użytecznego.